Het openluchtmuseum van Bokrijk in Genk staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO. De volksspellenschuur- en tuin is één van de grootste publiekstrekkers van dit museum. Bezoekers kunnen er spellen uitproberen als kegelen, krulbollen, beugelen of steltlopen. Deze spellen zorgen ervoor dat mensen kennis maken met het rijke culturele erfgoed. Echter, na 20 jaar intensief gebruik is de schuur aan een flinke renovatie toe.

Vraagstuk
De spelschuur is verouderd en wordt gerenoveerd om het gebouw een hedendaagse uitstraling te geven. Uiteraard wordt het werk uitgevoerd met behoud van het authentieke karakter van speelterrein. De oude schuur heeft een tekort aan daglicht. Aangezien ramen plaatsen geen optie is vanwege het ontbreken van een onderdak, werden alle mogelijke oplossingen bekeken.

Oplossing
Het strodak wordt vervangen door een rieten dak. De Solatube bleek de ideale oplossing met een gering aan dakopeningen. Door middel van de Solatubes wordt er maximale lichtopbrengst naar binnen gehaald zonder de oorspronkelijke bouw aan te tasten. Er zijn drie Solatubes type 290 DS geplaatst met een verhoogde loden dakdoorvoer, speciaal van rieten daken. Dankzij de daglichtbuizen is de daglichttoetreding aanzienlijk verbeterd!

Daglicht in de zorg is van enorm belang voor werknemers, bezoekers en bewoners. Zo hebben bijvoorbeeld ouderen meer licht nodig dan jongeren. Dit heeft te maken met het feit dat het visuele vermogen afneemt naarmate de mens ouder wordt. Niet voor niets dat in rust- en verzorgingstehuizen de daglichtvoorziening vaak goed geregeld is. Veel daglicht is op deze plaatsen is onmisbaar, omdat het, in sterkere mate dan bij volwassenen, samenhangt met de biologische klok van ouderen. Ook in rusthuis Ter Urselinen in Brussel is er over de daglichttoetreding nagedacht.

Project
Het rustoord Ter Urselinen in Brussel bestaat al ruim tweehonderd jaar. Het verzorgingstehuis is in handen van OCMW van Brussel. Het idee om een bejaardentehuis van dit grote pand te maken kwam van Napoleon in het jaar 1805. Hij heeft het pand aan de stad gegeven. Er verblijven op dit moment 120 bejaarden en er zijn 80 personeelsleden werkzaam.

Vraagstuk
De vraag naar meer daglichttoetreding komt vanuit de directeur van het rusthuis. Directeur A. Kenis: ‘’Het gaat om een geklasseerd gebouw dat beschermd is door de stad Brussel. Het wordt gerenoveerd tot een modern en hedendaags rust- en verzorgingstehuis. Aangezien het om de zorgsector gaat, is er sprake van een minimale verplichting van daglichtvoorziening per kamer.’’

Oplossing
Directeur A. Kenis: ‘’Om met zo min mogelijk aanpassingen toch zoveel mogelijk aan daglicht naar binnen te halen is er voor Solatube gekozen. Dit is gebeurd, al rekening houdend met het feit dat het een beschermd gebouw met Frans dak van zink betreft. Het uiterlijk verschijn van het gebouw was belangrijk om te behouden. Door middel van Solatube kon dit gerealiseerd worden!’’

Directeur en bewoner aan het woord
Bewoner Ter Urselinen: ‘’Ik vind het daglicht uit de Solatube fijne verlichting. Het is helemaal niet verblindend en mooi van kleur.’’
Directeur A. Kenis: ‘’Het daglicht is echt zéér aangenaam, dat zeker niet te koud overkomt. Het daglicht wordt diffuus over de hele ruimte verspreid zonder te verblinden en toch voelt het zacht en gezellig aan. Ook in onze volgende renovatiewerken zullen kamers worden voorzien van Solatubes waar nodig is!’’

Duurzaam, uiterst energiezuinig, modern én aangenaam vertoeven. Maak kennis met KABANO; een bijna-energieneutraal vakantiehuis in de West-Vlaamse badplaats Oostduinkerke dat dankzij zijn expressief gevelbeeld en een uitgekiende materiaalkeuze vrijwel uniek is in zijn soort. Al wie reeds een bezoek bracht aan KABANO zal dan ook beamen dat het eindresultaat best mag gezien worden. Wim De Beus, architect bij Wdb-architectuurstudio bvba en eigenaar van de woning, zette hier de puntjes op de i en doet graag uit de doeken welke keuzes hij maakte om tot deze bijzondere vakantiewoning te komen, waar ook Duco een belangrijke bijdrage aan leverde.

Achter een fraaie gevel aan de rand van de duinen in een rustige wijk van Oostduinkerke schuilt een verrassend ruime, comfortabele en energiezuinige vakantiewoning voor zo’n acht personen. KABANO, zoals de vakantiewoning heet, dankt zijn naam aan het Esperanto voor hut. Wat eerder synoniem is voor beschutting, is uitgewerkt tot een volwaardig huis met een speelse houtstructuur en een hoge duurzaamheid.

Geprefabriceerd, duurzaam bouwsysteem

“We wilden vermijden om op alle architecturale vragen dezelfde pasklare antwoorden te geven”, verklaart architect Wim De Beus. “Op vlak van materiaalkeuze, ruimtelijkheid … loert het gevaar van het cliché immers om de hoek. Daarom kozen we KABANO als pilootproject om een geprefabriceerd, duurzaam bouwsysteem onder de vorm van gelamineerd kruislaaghout (CLT) toe te passen. In tegenstelling tot baksteen biedt dit systeem talloze voordelen: een grote architecturale vrijheid, een beperkte bouwtijd van slechts vier dagen, een luchtdichte constructie en een goede weerstand tegen hoge temperaturen tijdens de warmere zomermaanden om er slechts enkele op te sommen. Daarnaast werd de keuze voor hout mede ingegeven door de levendige, gezellige uitstraling van deze materiaalsoort die een sterk vakantiegevoel oproept.”

Naast een strak en toekomstgericht gevelbeeld doelde het architectenbureau tevens op het realiseren van een gezond en bijna-energieneutraal onderkomen met focus op slimme techniek en een minimum aan onderhoud. Hierbij vervulde het toegepaste ventilatiesysteem een prominente rol.

Volledig elektronische en vraaggestuurde ventilatie

Architectenbureaus worden vaak met hetzelfde dilemma geconfronteerd: welk ventilatiesysteem biedt de beste oplossing? Dit was ook wat Wim De Beus zich afvroeg. Door de ligging van KABANO vlak bij de Noordzee, waar de verse buitenlucht overheerst, lag de keuze voor Systeem C al snel voor de hand. Hierdoor kwam het ventilatiegedeelte in handen van Duco, dat als toonaangevende partij in zijn branche met een volledig elektronisch en vraaggestuurd ventilatiesysteem de gepaste invulling gaf in lijn met het concept.

“Essentieel was dat het systeem aan enkele vooropgestelde criteria voldeed, en dit was bij het DucoTronic Plus System ruimschoots het geval”, aldus de architect. “Doordat het om een vakantiewoning gaat, diende het geimplementeerde ventilatiesysteem eerst en vooral uiterst gebruiksvriendelijk te zijn voor al onze gasten. Dankzij de elektronisch gestuurde roosters van het type TronicTop 50 en TronicTop 60 hoeven de bewoners zelf niets te doen. Deze roosters openen en sluiten zich immers automatisch in functie van het CO2-gehalte zodat het binnenklimaat steeds nauwgezet in het oog gehouden wordt. De afvoer van vervuilde en vochtige lucht gebeurt via de DucoBox Focus die eveneens vraaggestuurd werkt. Zo wordt er enkel afgevoerd waar en wanneer nodig, en in de juiste hoeveelheid. Hierdoor blijft het warmteverlies tot een minimum beperkt, wat zich dan weer vertaalt in een gunstige energierekening.”

Daarnaast vormde ook het geluidstechnische aspect een niet onbelangrijk gegeven. “Vaststaat is dat wie op vakantie is, volledig tot rust wil komen. Toch is dit in de praktijk niet altijd even evident door het onaangename lawaai dat systemen veelal produceren”, vervolgt De Beus. “De DucoBox Focus daarentegen is op akoestisch gebied zodanig performant dat er tijdens het ventileren nauwelijks iets hoorbaar is, en dit zowel overdag als tijdens de nacht. Met ook een beperkt aantal kanalen en bochten dat bij Systeem C mogelijk is, ligt de weerstand gevoelig lager.”

Dat het volledige systeem, gaande van de toevoerroosters tot de afvoerventilator en- ventielen, esthetisch kon worden geplaatst, de automatische inregeling al na amper vier minuten afgerond is én het kostenplaatje niet geheel onaantrekkelijk is, trok Wim De Beus over de streep.

Bijna-energieneutraal

“Omdat we bepaalde waarden hooghielden, kregen we een resultaat om trots op te zijn, zoals bij dit project. Dit gevoel werd enkel maar versterkt door de vele lovende reacties die we kregen tijdens onze deelname aan 'Mijn Huis Mijn Architect 2016’, mede doordat de woning ook nog eens bijna-energieneutraal is”, besluit een tevreden architect.